Najwięcej na moim blogu znajdzie się chyba recenzji ostrych sosów – pojawia się też jednak sporo zupełnie innych pozycji, w tym streszczenia poświęconych chili artykułów popularnonaukowych i naukowych. Dziś na tapetę pójdzie praca trzech erytrejskich autorów (Brhan Khiar Saleh, Abdella Omer, Belay Teweldemedhin) Medicinal uses and health benefits of chili pepper (Capsicum spp.): a review, opublikowana 5 lipca 2018 r. na portalu MedCrave.
Pominę większość
fragmentów (choć nie wszystkie) poświęconych specyfice konsumpcji chili w samej
Erytrei, skupiając się na tezach i wnioskach bardziej uniwersalnych.
Saleh, Omer i
Teweldemedhin przedstawiają króciutki rys historyczny ekspansji chili jako
produktu żywnościowego po odkryciu i inwazji Ameryki przez Europejczyków –
dotarło ono przecież wówczas także do Azji i Afryki, w tym Erytrei. W Ameryce
tropikalnej (np. na terenie obecnego Meksyku) udokumentowana jest jednak uprawa
chili już od co najmniej 7000 lat.
Z 31 gatunków papryk (Capsicum)*,
należących do rodziny psiankowatych (Solanaceae), większe znaczenie
gospodarcze ma przede wszystkim papryka roczna (Capsicum annuum),
a także papryka jagodowa (Capsicum baccatum), papryka habanero
(Capsicum chinense), papryka owocowa (Capsicum frutescens)
i Capsicum pubescens (do tego gatunku zalicza się m.in. papryka rocoto;
wedle mojej najlepszej wiedzy C. pubescens nie posiada polskiej nazwy
naukowej).
Średnia roczna produkcja
świeżej papryki według danych Organizacji
Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO),
podanych w 2018 r., wynosiła 34,5 mln ton, zbieranych z areału 1,9 mln ha; w
przypadku papryki suszonej mowa o 3,9 mln ton, zbieranych z areału 1,8 mln ha.
WARTOŚĆ ODŻYWCZA CHILI
Papryki chili zawierają
duże bogactwo minerałów, witamin i aminokwasów, kluczowych dla zdrowia i
rozwoju człowieka – piszą Saleh, Omer i Teweldemedhin. Powołują
się na innych badaczy, twierdzących, że znaleźć w nich można wszelkie najlepsze
właściwości, pozwalające uznać je za żywność. Papryki zawierają całą
gamę fitozwiązków [phytochemicals] takich jak witaminy, związki fenolowe i
flawonoidy, będących cennymi przeciwutleniaczami, powstrzymującymi rozwój
chorób zwyrodnieniowych. Papryki są bogate w witaminę C, witaminę A, witaminę E
i większość witamin z grupy B, a w szczególności witaminę B5. Zawierają także
bardzo dużo potasu, magnezu, żelaza i dużo wapnia i fosforu. Stężenie
poszczególnych substancji odżywczych może być przy tym różne w zależności od
gatunku i odmiany.
KAPSAICYNA JAKO SKŁADNIK
AKTYWNY
Kapsaicyna,
najważniejszy z siedmiu kapsaicynoidów (substancji odpowiedzialnych za ostrość
papryk), znajduje zastosowanie jako środek przeciwbólowy, wchodzący w
skład maści, sprayów do nosa i plastrów skórnych. Ma też znaczenie w zwalczaniu
drobnoustrojów chorobotwórczych i terapii nowotworowej.
Poziom ostrości
mierzy się przy użyciu skali Scoville’a, ustalanej organoleptycznie
(archaicznie) bądź z wykorzystaniem metody wysokosprawnej chromatografii
cieczowej (High Performance Liquid Chromatography, HPLC), i zależy rzecz jasna
od czynników genetycznych (gatunek i odmiana), lecz również środowiskowych. Różne
papryki roczne szczególnie wyraźnie różnią się między sobą poziomem ostrości
(wspomnę tylko o bell
pepper i Carolina
Cayenne...), zaś papryka habanero i papryka owocowa są
zazwyczaj ostrzejsze Capsicum pubescens, a tym bardziej papryka
jagodowa.
Za ostrość odpowiada gen
dominujący Pun1 (gen ustępujący pun 1:pun 1 w wypadku
papryk łagodnych; wspomnę, że kombinacja genu dominującego i ustępującego,
czyli Pun 1:pun 1, wciąż daje paprykę ostrą) w chromosomie 2
papryk.
KORZYŚCI ZDROWOTNE
British Medical Journal
wspominał, że ludzie preferujący ostrą dietę, a w szczególności jedzący świeże
papryki, rzadziej umierają na raka i cukrzycę. Badania
przeprowadzone w Chinach na dużej grupie badanej (dodam, że równie wiarygodne
badania na dużej grupie przeprowadzili także Amerykanie) wykazały korelację
ujemną między konsumpcją ostrych przypraw (głównie papryk chili) a zarówno
ogólnym jak i zależnym od konkretnych przyczyn wskaźnikiem śmiertelności.
Wykazano, że spożywanie ostrej żywności przez 6-7 dni [w tygodniu] ogranicza względne
ryzyko ogólnej śmiertelności o 14% – piszą autorzy referowanego tekstu.
Odpowiedzialne za
wrażenie ostrości receptory wanilinoidów (należą do nich kapsaicynoidy), znane
jako TRPV1 (Transcient Receptor Potential Vanilloid subtype 1),
pozostają rozmieszczone w mózgu, nerwach czuciowych, zwojach korzeni
grzbietowych, pęcherzu moczowym, jelitach i naczyniach krwionośnych. Aktywacja
receptorów TRPV1 może okazać się korzystna dla ochrony kardiometabolicznej,
stąd kapsaicyna pozostaje obiecująca w walce z chorobami kardiometabolicznymi
takimi jak otyłość, nadciśnienie, dyslipidemia, cukrzyca i arterioskleroza.
Wydaje się również pomocna w różnych stanach chorobowych, poczynając od
uwarunkowanej genetycznie niewrażliwości na ból aż po chroniczne stany bólowe.
Wymaga to jednak dalszych badań.
Chili wykazuje
właściwości zapobiegawcze i terapeutyczne w wypadku różnych typów raka,
reumatyzmu, zesztywnienia stawów, zapalenia oskrzeli, zapaleń klatki piersiowej
z objawami w postaci kaszlu i bólu głowy, artretyzmu, arytmii serca, jak
też przy niedomaganiach żołądka. Dalej autorzy wspominają też o badaniach,
sugerujących przydatność kapsaicyny w leczeniu zapalenia kości i stawów oraz
fibromialgii. Jako preparaty lecznicze wykorzystywać można samą kapsaicynę, a
także przygotowane przez farmaceutów żele, kremy i plastry, olejki eteryczne
wydestylowane z owoców, puder ze startych owoców oraz ekstrakty z owoców
zanurzonych w wodzie czy etanolu.
--
*Warto
dodać, że wszystkie gatunki papryki, także te mało rozpowszechnione, są
jadalne.
--
Tworzenie treści na Ostrym blogu pochłania mój czas, a nieraz również i środki. Będę wdzięczny za każde wsparcie ze strony Czytelniczek i Czytelników.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz